Onbeheersbaar erfgoed | OKS | Ottema-Kingma Stichting

Is het zo dat roerend cultureel erfgoed vogelvrij wordt of willen we te veel bewaren en veilig stellen? Beheerders van uiteenlopende verzamelingen worden momenteel regelmatig geconfronteerd met behoud- en verzamelproblemen, waarvan de gevolgen soms dramatisch lijken te zijn.

Het beheer van roerend historisch erfgoed is een probleem: wat moeten we bewaren, hoeveel kunnen we bewaren, wat is belangrijk voor het nageslacht en waarom?

Museale collecties worden groter, oudheidkundige genootschappen en andere instanties beheren omvangrijke verzamelingen. Anderzijds worden historische interieurs en inboedels van overheidsgebouwen door gemeentelijke herindeling functieloos en vogelvrij en komen zowel protestantse als katholieke kerken, evenals kloosters en kapellen met waardevolle inventarissen, in de problemen door steeds kleiner wordende geloofsgemeenschappen.

Dat deze trend momenteel gepaard gaat met een terugval in kennis – objectgerichte, specifieke kunst- en cultuurhistorische kennis – is ernstig. Die afname van kennis speelt bij vele musea die zich meer en meer op een ‘commercie?le’ bedrijfsvoering moeten richten en nu te maken hebben met inkrimping van het aantal conservatoren. Het geldt eveneens voor adviserende overheidsinstellingen die vanwege bezuinigingen ook hun aantal medewerkers moeten verkleinen.

Beleid en kennis zijn nodig om te verzamelen en te bewaren. Behoud en bescherming van het één, betekent echter afstoting, ‘ontzameling’, van het ander: zonder kennis geen keuze.

De Ottema-Kingma Stichting (OKS) te Leeuwarden, zelf eigenaresse van een omvangrijke collectie, heeft op 2 november 2012 over deze problematiek een symposium gehouden. Op dit symposium spraken diverse specialisten, zoals prof. Sible de Blaauw, prof. Paul Schnabel en prof. Marlite Halbertsma.

Gezien de actualiteitswaarde van het onderwerp van het symposium heeft de OKS, in samenwerking met medeorganisator de Radboud Universiteit Nijmegen, de bijdragen van de sprekers gebundeld in een boek. Ook is een uitvoerige nabeschouwing toegevoegd. In totaal tien essays belichten zo vanuit geheel verschillende optiek de problematiek van het onbeheersbaar erfgoed.

Het verlies aan kennis en inhoudelijkheid bij musea ligt op de loer

Een bijzondere toevoeging is het artikel Bewust Verzamelen, een bewerking van de Rembrandtlezing die prof. dr. Rudi Ekkart op 20 november 2012 hield voor de leden van de Vereniging Rembrandt in de Lutherse Kerk in Amsterdam. Rudi Ekkart gaat in zijn artikel in op wat in zijn ogen de horden zijn die Nederlandse musea de komende jaren moeten nemen. Ekkart benadrukt onder meer het belang van de conservator en diens wetenschappelijke kennis voor de collecties van musea. De opname van de Rembrandtlezing in deze publicatie onderstreept de goede relatie tussen de Vereniging Rembrandt en de OKS.

Onbeheersbaar Erfgoed: zonder kennis geen keuze

Met bijdragen van:
prof. dr. Sible de Blaauw
dr. Johan de Haan
mevrouw prof. dr. Marlite Halbertsma
Sytse ten Hoeve
dr. Eloy Koldeweij
prof. dr Jos Koldeweij
prof. dr. Johan ter Molen
drs. Arnoud Odding
mr. drs. Antoon Ott
prof. dr. Paul Schnabel
mr Douwe de Vries
Mevrouw mr. drs. Jannewietske de Vries
en een speciale bijdrage van prof. dr. Rudi Ekkart